Hoe bouwen wij...een corsowagen?

Regelmatig wordt er aan ons gevraagd hoe het bouwen van een corsowagen in z'n werk gaat. Natuurlijk is dat voor iedere vereniging anders, maar in grote lijnen bouwt iedereen hetzelfde.

Op deze pagina hebben wij een beschrijving gezet over het bouwen van een corsowagen, als basis dient de grote wagen van 2009. Deze wagen bezit alle aspecten die bij het bouwen van diverse wagens aan bod kunnen komen, aangevuld met figuratie, theater, kleding, technische hoogstandjes, etc.

Als je na het lezen van deze pagina ook het corsovirus wilt beleven, kom dan eens langs bij ons in de bouwhal. Je kunt naar info@corsowagentiel.nl mailen om te vragen wanneer we er zijn.


Stap 1 - Brainstormen

brainstorm

Zonder ontwerp geen wagen. De ontwerpers beginnen al meteen na het fruitcorso met het brainstormen voor het ontwerp van het volgende jaar. Om inspiratie op te doen, wordt internet afgezocht, muziek geluisterd, boeken gelezen, enzovoort. De verschillende ideeën worden op papier gezet, eventueel aangevuld met schetsen.

De ontwerpers Laurens Verspuij, Melvin Meijer en Niels Schoots staken de koppen bij elkaar en omschreven eerst het gevoel dat naar hun mening de wagen van 2009 moest overbrengen. Op basis daarvan werd uit de diverse ideeën die ze ieder afzonderlijk hadden, uiteindelijk gekozen voor een fantasie-leger, met veel attributen, veel figuranten en meerdere wagens.

De totale compositie zou aan de maximale afmetingen uit het reglement gaan voldoen: 45 meter lang, 4,5 meter breed en 6,0 meter hoog (de wagens moeten automatisch kunnen zakken naar 4,0 meter om de evenementenhal in te kunnen voor de tentoonstelling)


 Stap 2 - Maquette

Maquette 

Nadat het idee is afgestemd, wordt de maquette gemaakt. De maquette wordt door de ontwerpers meestal met een schaal van 1:10 gebouwd. Dat is makkelijker omrekenen als er daadwerkelijk aan de wagen gebouwd gaat worden. In dit geval is de basis van de maquette hout, met daarop klei en gipsverband.

De ondergrond is zwart gemaakt en alle delen die beplakt moeten gaan worden zijn wit geschilderd. Deze maquette bestond uit zeven onderdelen en was 4,5 meter lang. 56 latjes stelden de figuranten voor.

De titel van de wagen was: "De laatste slag". Er zat geen verhaal bij de wagen, omdat de ontwerpers vonden dat de toeschouwers hun eigen fantasie moesten gebruiken om hun eigen interpretatie van het leger te vormen. Er waren daarom ook veel verschillende reacties. Men vond het een middeleeuws leger, een leger uit de film "Lord of the Rings", soms zelfs een Romeins leger.

De compositie bestond uit totaal vier wagens (twee grote en twee kleinere) en drie groepen figuranten.

De maquette werd aan de bouwers gepresenteerd tijdens de jaarlijkse presentatieavond. Tijdens die avond worden de ontwerpen van de grote wagen, jeugdwagen en de mozaïek  aan de bouwers getoond. Het is altijd leuk om de verschillende reacties bij de bouwers te zien. De presentatieavond is het begin van het nieuwe corsojaar voor Corsoclub Tiel.

 

 Stap 3 - Lassen en techniek

motor onderstel

Nadat de maquette is gemaakt en gepresenteerd, krijgt de lasploeg de zware taak om het ontwerp in de uiteindelijke vorm te maken op het kale onderstel. Dit onderstel wordt vrijwel ieder jaar opnieuw gebruikt.

Aan de hand van de maquette wordt de constructie neergezet en wordt met ronde ijzeren staven van 6 mm of 8 mm doorsnede het geheel vorm gegeven. De wagen van 2009 bezat naast een uitdagende vormgeving ook een technisch hoogstandje: werden de wagens in de jaren daarvoor getrokken door tractoren, zo vernieuwend was dit jaar de techniek waarbij de aandrijving van twee corsowagens in de onderstellen werd geplaatst!

In het onderstel van de grootste wagen van de compositie werd een dieselmotor geplaatst waaraan een hydraulische pomp werd gekoppeld. Deze pomp zorgde voor de aandrijving van de op de vooras gemonteerde wielmotoren en voorzag de vier hefcilinders van de "aanvalstoren" van de benodigde druk om van 4,0 meter naar 6,0 meter te kunnen stijgen. Het geheel werd door twee, bovenop de aanvalstoren staande, figuranten (van de lassergroep van onze club) bestuurd.

elektromotor tweede onderstel

De tweede zelf-aangedreven corsowagen was de zogenaamde Trebuchet (katapult). Deze wagen was voorzien van een aggregaat die de spanning verzorgde voor de elektromotor waarmee de wagen werd voortbewogen. Deze verzorgde ook de energievoorziening voor de elektromotor waarmee de wagen werd bestuurd en voor de hydraulische pompunit waarmee de hefinrichting van de slingerarm werd bediend.

Door middel van een zelfgemaakte "gashendel", die aan de achterzijde van de wagen was vastgemaakt en welke was vormgegeven als een houten paal, werd de wagen bestuurd. Het leek op het parcours net alsof de wagen door twee figuranten werd voortgeduwd.

lassen trommelwagen

De andere twee wagens werden voortgetrokken door een tweetal figuranten per wagen. De "aanvoerderwagen" bestond uit een omgebouwde "sjees" welke vroeger achter paarden werd gespannen.

De "trommelwagen" was een zelfgebouwde wagen, waarbij op de centrale as, houten wielen werden geplaatst. Dit waren oude houten karrenwielen waarop heftruckvelgen werden gemaakt, zodat ze op de as vastgezet konden worden.

Ook deze wagen werd voortgetrokken door twee figuranten. Achterop stond een figurant die op de grote trommel sloeg. Deze trommel had een doorsnede van 1,2 meter en was in de wagen gebouwd.


Stap 4 - Papier-maché en piepschuim

papiermaché

Nadat het ijzerwerk van de wagen klaar is, wordt het op sommige delen eerst voorzien van kippengaas. Dit wordt vooral gedaan op gebogen delen van de wagen. Hierdoor zal het papier-maché de lijnen mooi volgen en zal de ijzeren vorm niet zichtbaar zijn.

Op dit kippengaas wordt telefoonboekenpapier geplakt met bizonkit. Hier overheen worden meerdere lagen telefoonboekenpapier geplakt met behangplaksel. Als laatste wordt er wit papier overheen geplakt.

Sommige delen worden voorzien van bruin papier dat ook wordt gebruikt om kartonnen dozen dicht te plakken. Het voordeel van dit bruine papier is dat je het alleen maar nat hoeft te maken en meteen meerdere lagen over elkaar kunt plakken. Ook hier wordt als laatste laag een laag wit papier geplakt met behangplaksel.

De losse attributen die de figuranten vasthadden, werden gemaakt van verschillende materialen:

    • Ridderhelmen van oude bouwhelmen;
    • Driehoekige schilden van houten platen die krom werden gebogen;
    • Ronde schilden van doek in een mal dat vervolgens met houtlijm werd verstevigd;
    • Speren van kunststof afvoerbuizen;
    • Pijlenkokers van kunststof afvoerbuizen;
    • Bogen van houten latten met als pees diende staaldraad.
piepschuim/intekenen

Niet alle delen van de wagens worden met ijzer gevormd. Delen die veel details bezitten, zoals hoofden, handen en dergelijke worden gemaakt van piepschuim. De piepschuim blokken worden gezaagd, gesneden en met staalborstels bewerkt totdat het gewenste resultaat is bereikt.

Deze onderdelen worden vervolgens ook met papier-maché beplakt of in sommige gevallen met gips nabewerkt.

Op de foto hiernaast is een uit piepschuim vervaardigde stierenkop te zien. De kop is hier al voorzien van papier-maché. Het lichaam wordt al ingetekend en geschilderd (stap 5).


Stap 5 - Intekenen en schilderen

intekenen

Nadat de laatste laag papier-maché, de witte laag, is opgedroogd, wordt de wagen door de ontwerpers ingetekend. Vervolgens worden met latexverf de kleuren op de wagen geschilderd.

Met het bepalen van de kleuren wordt door de ontwerpers meteen in grote lijnen bepaald welke producten op de wagen geplakt zullen worden. Er wordt zoveel mogelijk geprobeerd de ondergrond dezelfde kleur als de producten te geven.


Stap 6 - Zaden plakken

zaden plakken

Niet alleen groenten en fruit worden op de wagens geplakt. Al in een vroeg stadium worden er zaden, bonen en dergelijke op verschillende delen van de wagen geplakt. Hiermee kunnen er mooie details weergegeven worden en hoeft niet alles op het laatste moment beplakt te worden. De zaden worden meestal met houtlijm of bizonkit op de ondergrond geplakt.

Op de foto hiernaast wordt gepelde en groene katjang op de ronde schilden geplakt. Het blauwe deel is gestrooid met maanzaad, waarbij een deel niet is geplakt, omdat er later bosbessen naast worden geplakt.


Stap 6a - Kleding maken

Kleding maken

Niet gebruikelijk (daarom stap 6a), maar in 2009 was er ook veel kleding voor de figuranten nodig. Maarliefst 56 pakken werden door enkele enthousiaste wagenbouwers in elkaar gezet naar eigen ontwerp.

Nadat de figuranten bekend waren, werden de laatste aanpassingen aan de kledingstukken gedaan, zodat ze zo goed mogelijk zaten.

Er werden capes, jasjes, broekrokken, handschoenen en overschoenen gemaakt.


Stap 6b - Figuratie

Figuranten

Het komt ook niet vaak voor dat er gebruik wordt gemaakt van figuratie op fruitcorsowagens, hoewel dit steeds meer gedaan wordt. De hoeveelheid figuranten die in 2009 door Corsoclub Tiel werden gevraagd om mee te doen, was nog nooit gedaan. Naast een vijftal mensen van onze eigen Corsoclub, die de techniek bedienden en de trommel hanteerden, werden er 51 figuranten uit een heel andere hoek van Nederland naar Tiel gehaald.

De buurtschap Klein Zundert van het bloemencorso in Zundert was bereid om, een week na hun eigen corso, als figuranten mee te lopen met onze wagen. Vanwege de temperatuur en de lengte van het parcours (ca. 10 km) was het echt afzien voor ze, maar ze deden het met veel enthousiasme en zorgden voor een extra dimensie bij de wagen.

Een paar weken voor het Fruitcorso werden op één zondagavond de bewegingen geoefend onder leiding van een heuse regisseur (Teun Luijendijk).


Stap 7 - Fruit en groenten plakken

Fruit en groenten plakken

Als alle voorbereidende werkzaamheden zijn afgerond en het fruit en de groenten besteld zijn, is het dan eindelijk zover. De laatste paar dagen voor het Fruitcorso wordt er door ongeveer 120 vrijwilligers keihard gewerkt om de groenten en het fruit op de wagen te plakken.

Sommige groenten, zoals bloemkool, wordt in stukjes (roosjes) gesneden en voorgelijmd. Producten als druiven of bessen worden losgeknipt en waarnodig ook voorgelijmd met bizonkit en net als de bloemkoolroosjes op eierbladen (zie foto linksonder) gelegd. Andere bouwers plakken deze producten vervolgens met bizonkit op de met stickersaangewezen plaatsen op de wagens.

Andere producten worden ook met lijmpistolen geplakt of met houten pinnen in piepschuim ondergrond gestoken.

Op de foto zie je combinatie van zaden met fruit:

    • Grijs = maanzaad
    • Lichtblauw = bosbes
    • Donkerblauw = druif
    • Rood/blauw = pruim
    • Bruin = tuinkers (zaad)

 


Stap 8 - Vervoer naar het tentoonstellingsterrein / juryterrein

vervoer naar tentoonstelling

Vanwege de vele losse attributen, de vier wagens en de vele figuranten was het vervoer naar de tentoonstellingshal dit jaar een grote logistieke operatie. De figuranten werden met een bus opgehaald in Zundert en naar Tiel vervoert. Water en lunch werden door de vrijwilligers van onze Corsoclub verzorgd.

De kleinere wagens werden halverwege de laatste nacht met een dieplader naar de tentoonstellingshal gebracht en de losse attributen werden met een aanhanger en een busje vervoerd. Nadat 's ochtends de wagen helemaal af waren, werden ze naar buiten gereden (het meest emotionele moment voor de bouwers) en ging de optocht naar de tentoonstellingshal. Daar werd het geheel in de juiste volgorde gezet en werden de figuranten aangekleed. Pas toen kon iedereen het eindresultaat bekijken, maar niet al te lang, want de jury moest op dat moment beginnen aan hun zware klus.

Overigens was 2009 het laatste jaar waarbij de wagens in een overdekte hal (de oude veilinghal) werden tentoongesteld.


Stap 9 - Het Fruitcorso

corsostoet

Dan is het eindelijk zover. Het Fruitcorso is begonnen. Duizenden mensen zijn naar Tiel gekomen om naar de verschillende praalwagens te kijken. De bouwers zitten op een lange tribune tegenover de hoofdtribune en zijn allemaal moe van een hele nacht doorwerken en op van de zenuwen...welke plaats zal hun creatie dit jaar behalen???

Dit jaar was het voor Tiel erg spannend. De wagen was een voor het Fruitcorso totaal nieuw concept en werd door veel mensen als favoriet gezien.

Uiteindelijk eindigde Corsoclub Tiel met "De laatste slag" op de tweede plaats. Iedereen was hier erg blij mee, want de winnende wagen van dit jaar (Corsoclub Culemborg) was een prachtige creatie en werd als terechte winnaar gezien. Corsojaar 2008 was voor Tiel qua eindresultaat een niet erg succesvol jaar, maar met de wagen van 2009 werd dit meer als goedgemaakt...Corsoclub Tiel heeft weer van zich doen spreken. Naast de tweede juryplaats, behaalden we dit jaar de eerste publieksprijs en reikte de jury dit jaar voor het eerst de Vernieuwingsprijs aan ons uit, vanwege het totaal nieuwe concept.

Na de optocht worden de wagens op zaterdagmiddag, zondag de hele dag en maandag de hele dag tentoongesteld en kan iedereen de wagens van dicht bij bekijken en vragen stellen aan de bouwers. Op zondagmiddag wordt in de tentoonstellingshal het bouwersfeest gehouden, waarbij de vrijwilligers van alle verenigingen uit hun dak gaan. Maandagavond om 18:00 uur worden de wagens weer naar de bouwhallen gebracht om daar afgebroken te worden.

trommelwagen
trebuchet
stieren
figuranten in actie


Afsluiting van het corsojaar en het begin van een nieuwe...

feestavond 

In het najaar wordt voor de vrijwilligers van Corsoclub Tiel een feest georganiseerd. Tijdens dit feest wordt teruggekeken op het afgelopen jaar en wordt de viering van het eindresultaat van de grote wagen, de jeugdwagen en het mozaïek nog eens dunnetjes over gedaan.

Met Nieuwjaar komt men weer bij elkaar voor een Nieuwjaarsborrel. Tijdens die middag worden al weer de vragen gesteld over wie de nieuwe ontwerpers zullen zijn en wat voor een soort wagen het zal worden. De ontwerpers zijn dan al druk bezig en moeten hun ontwerp voor het komende corsojaar al snel indienen.

 

Deze middag begint bij veel mensen de corsokoorts weer op te komen...


Terug naar boven